در دهه‌های اخیر، فناوری اطلاعات و ارتباطات به عاملی کلیدی در رشد اقتصادی کشورها تبدیل شده است. مطالعات نشان می‌دهد توسعه فناوری اطلاعات به توسعه فعالیت‌های اقتصادی و رشد تولید ناخالص داخلی کشورها منجر می‌شود.

دسترسی به اینترنت

تازه‌ترین اطلاعات مرکز آمار ایران نشان می‌دهد از 24میلیون و 684هزار خانوار ایرانی، 17میلیون و 960هزار خانواده، یعنی 72.8درصد آنها به اینترنت دسترسی دارند؛ درحالی‌که این میزان 6سال پیش معادل 37.8درصد بود. مطابق این آمارها 78درصد خانوارهای شهری و 57درصد خانوارهای روستایی از امکان اتصال به اینترنت برخوردارند. تعداد کاربران اینترنت در میان مردان 67.7درصد و در میان زنان 60درصد است. بیشترین میزان استفاده از اینترنت هم مربوط به استان‌های تهران، سمنان و قم است. این اطلاعات همچنین نشان می‌دهد ضریب نفوذ اینترنت در گروه سنی جوانان 15تا 24ساله 85درصد و در گروه سنی 25تا 49ساله‌ها 73درصد است.

دسترسی به تلفن همراه

طبق اطلاعات مرکز آمار ایران، 96درصد خانوارهای ایرانی، یعنی 23میلیون و 668هزار خانوار به تلفن همراه دسترسی دارند. در این میان سطح دسترسی خانوارهای شهری به موبایل 96.7درصد و خانواده‌های روستایی 93.3درصد است. سطح دسترسی خانواده‌های ایرانی به تلفن همراه در سال 1392معادل 92.5درصد بود. این آمار نشان می‌دهد بیشترین تعداد کاربران موبایل در ایران مربوط به گروه سنی 25تا 49سال است که 95درصد آنها از موبایل استفاده می‌کنند. بعد از آن گروه سنی 15تا 24سال بیشترین سهم را به‌خود اختصاص داده و نزدیک به 90درصد این گروه از موبایل استفاده می‌کنند. این اطلاعات همچنین نشان می‌دهد 30درصد گروه سنی کمتر از 15سال هم به تلفن همراه دسترسی دارند.

دسترسی به رایانه

همگام با افزایش استفاده از تلفن همراه و اینترنت، آمارها نشان می‌دهد سطح دسترسی به رایانه هم در میان خانوارهای ایرانی افزایش یافته؛ به‌طوری که از 24میلیون و 684هزار خانوار ایرانی 17میلیون و 216هزار خانوار، یعنی 69.7درصد آنها در منازلشان از رایانه استفاده می‌کنند. درحالی‌که در سال 92فقط 46درصد ایرانی‌ها در خانه‌هایشان رایانه داشته‌اند. درحال حاضر ضریب نفوذ رایانه در گروه سنی 15تا 24سال 68.3درصد و در گروه سنی 25تا 49سال 50درصد است و سطح دسترسی به رایانه در شهرها78درصد و در روستاها 44.4درصد است. همچنین بیشترین درصد دسترسی خانوار‌ها به رایانه مربوط به استان‌های یزد، تهران و قم است.

استفاده از تلفن همراه در امور اقتصادی

آمارها همچنین نشان می‌دهد میزان استفاده از تلفن همراه و اینترنت در امور اقتصادی به‌ویژه پرداخت‌های اینترنتی افزایش یافته و حتی رفته‌رفته مردم، بیشتر از این ابزارها به جای کارتخوان‌ها برای نقل و انتقال پول استفاده می‌کنند. به‌دنبال توسعه شتابان فناوری و تسهیل مبادلات مالی، گرایش مردم به استفاده از روش‌های جدید پرداخت به جای پرداخت پول افزایش یافته، در این میان جذابیت پرداخت‌ به وسیله تلفن همراه و اینترنتی رو به گسترش بوده و حتی سهم کارتخوان‌ها نیز به‌تدریج در حال افت است.

ابزار کارتخوان فروشگاهی یا کارتخوان رایج‌ترین ابزار پذیرش در بازار ایران محسوب می‌شود، اما سهم آن به‌تدریج در حال کاهش است. زمانی که خریداران می‌توانند از طریق نرم‌افزارها و اپ‌های گوشی‌ تلفن همراه  هزینه‌ها را پرداخت کنند، دیگر کمتر سراغ پول نقد یا کارتخوان می‌روند. مطابق اطلاعات موجود، ارزش پرداخت‌های انجام شده از طریق کارتخوان در شهریور۹۸ نسبت به‌مدت مشابه پارسال ۱.۳ درصد افت کرده اما سهم تراکنش‌های تلفن همراه و اینترنتی روندی رو به رشد داشته است.

براساس تاره‌ترین آمار شبکه الکترونیک پرداخت کارتی (شاپرک)، ارزش تراکنش‌های شبکه پرداخت در شهریور امسال که از طریق کارتخوان انجام شده ۲۲۴ هزار میلیارد تومان بوده است. ارزش تراکنش‌های اینترنتی ۲۵.۵ هزار میلیارد تومان و ارزش تراکنش‌ با تلفن همراه نیز به ۹۳۶ میلیارد تومان ‌رسیده است. بر این اساس، سهم ۵.۸ درصد پرداخت‌های اینترنتی از مجموع تعداد تراکنش‌های الکترونیکی در مرداد امسال به ۶.۲ درصد در شهریور ۹۸ افزایش یافته است. سهم پرداخت‌های اینترنتی از نظر ارزش مجموع پرداخت‌ها نیز از ۹.۱ درصد در مرداد به ۱۰.۲ درصد در شهریور صعود کرد.

سهم پرداخت‌های تلفن همراه نیز در شهریور۹۸ بالا رفته؛ به‌طوری که سهم این نوع پرداخت از نظر تعداد از ۶درصد در مرداد به ۶.۲درصد در شهریور رسیده است. سهم پرداخت‌های تلفن همراه از نظر ارزش نیز از ۰.۳۵ درصد در مرداد به ۰.۳۷ درصد در شهریور ۹۸ افزایش یافته است. شبکه الکترونیک پرداخت کارتی شامل 3نوع ابزار پذیرش اینترنتی، ابزار پذیرش تلفن همراه و ابزار پذیرش کارتخوان فروشگاهی است که فعالیت‌های مربوط به خرید کالا و خدمات، پرداخت قبض و خرید شارژ و مانده‌گیری از طریق آنها انجام می‌شود.

  در 6سال گذشته ضریب نفوذ اینترنت در میان خانوارهای ایرانی از 37.8درصد به 72.8درصد رسیده است

  سطح دسترسی خانوارهای شهری به موبایل 96.7درصد و خانواده‌های روستایی 93.3درصد است